احادیثی گهربار از امام محمدتقی علیه السلام

شهادت امام جواد تسلیت باد

 

 

 

محمد بن علی بن موسی مشهور به امام جواد و  امام محمدِ تقی (۱۹۵-۲۲۰ق) امام نهم شیعیان اثناعشری است. کنیه او ابوجعفر ثانی است. او ۱۷ سال امامت کرد و در ۲۵ سالگی به شهادت رسید. در میان امامان شیعه، وی جوان‌ترین امام در هنگام شهادت بوده است.

 

 

 

 

 

*****

 

الإمام الجواد علیه السلام :اِتَّئِد تُصِب أو تَکَد . امام جواد علیه السلام : درنگ کن تا به حقیقت برسى ، یا به آن نزدیک شوى 

 

*****

 

الإمام الجواد علیه السلام :الشَّریفُ کُلُّ الشَّریفِ مَن شَرَفُهُ عِلمُهُ . امام جواد علیه السلام : شریف به تمام معنا کسى است که دانشش مایه شرف او گردد

 

*****

 

الإمامُ الجوادُ علیه السلام :مَن أمَّلَ فاجِرا کانَ أدنى عُقُوبَتِهِ الحِرمانُ . امام جواد علیه السلام : هر که به نابکار امید بندد ، کمترین سزایش ناکام شدن است

 

*****

 

الإمامُ الجوادُ علیه السلام :أفضَلُ العِبادَةِ الإخلاصُ . امام جواد علیه السلام : برترین عبادت، اخلاص است

 

*****

 

الإمامُ الجوادُ علیه السلام :کَفى بالمَرءِ خِیانَةً أنْ یَ أمینا للخَوَنَةِ . امام جواد علیه السلام : در خیانت کارى مرد همین بس که امانتدار خیانتکاران باشد

 

*****

 

الإمام الجواد علیه‏السلام : مَنِ انقادَ إلَى الطُمَأنینَةِ قَبلَ الخُبرَةِ فَقَد عَرَّضَ نَفسَهُ لِلهَلَکَةِ ، ولِلعاقِبَةِ المُتعِبَةِ . امام جواد علیه‏السلام : هرکه پیش از آزمودنِ [کسى] تسلیم اطمینان شود ، خود را در معرض هلاکت و عاقبت رنج آلود ، قرار داده است

 

*****

 

الإمام الجواد علیه‏السلام : إیّاکَ و مُصاحَبَةَ الشِّرّیرِ ؛ فَإِنَّهُ کَالسَّیفِ المَسلولِ ؛ یَحسُنُ مَنظَرُهُ ، ویقَبُحُ أثَرُهُ . امام جواد علیه‏السلام : از مصاحبت با شخص شریر بپرهیز ، که چون شمشیرِ است ؛ منظره‏اش نیکو و اثر (زخم) آن زشت است

 

*****

 

الإمامُ الجوادُ علیه السلام :ثلاثُ خِصالٍ تُجْتَلَبُ بهِنَّ المَحبَّةُ : الإنْصافُ فی المُعاشَرَةِ ، و المُواساةُ فی الشِّدّةِ، و الانْطِواعُ و الرُّجوعُ إلى قَلبٍ سَلیمٍ . امام جواد علیه السلام : سه خصلت است که به وسیله آنها جلب محبت مى شود: رعایت انصاف در معاشرت با دیگران، همیارى دیگران در سختى، و برخوردارى از قلبى سلیم و مهربان

 

*****

 

الإمامُ الجوادُ علیه السلام :مَن لَم یَعْرِفِ المَوارِدَ أعْیَتْهُ المَصادِرُ . امام جواد علیه السلام : هر کس نداند کارى را از کجا آغاز کند، از به سرانجام رساندن آن درماند

 

*****

 

امام جواد علیه السلام : القَصدُ إلَى اللّه ِ تعالی بِالقُلُوبِ ، أبلَغُ مِن إِتعابِ الجَوارِحِ بِالأعمالِ ؛ امام جواد علیه السلام :به دل آهنگ خدا داشتن برتر است تا خسته کردن جوارح به عبادت *****

 

امام جواد علیه السلام : غِنَى المُؤمِنِ غِناهُ عَنِ النّاسِ ؛ امام جواد علیه السلام :توان گرى مؤمن در بى نیازى از مردم است *****

 

امام جواد علیه السلام : قَد عاداکَ مَن سَتَرَعَنکَ الرُّشدَ اتِّباعا لِما تَهواهُ ؛ امام جواد علیه السلام :آن که براى پیروى از هوس تو ، راه پیشرفت را از تو پنهان کند ، با تو دشمنى کرده است ***** امام جواد علیه السلام : الأیامُ تَهتِکُ لَکَ الأمرَ عَنِ الأسرارِ الکامِنَةِ ؛ امام جواد علیه السلام :روزگار رازهاى نهان را بر تو آشکار مى کند

 

*****

 

امام جواد علیه السلام : إعلَم أنَّکَ لَن تَخلُوَ مِن عَینِ اللّه ِ فَانظُر کَیفَ تَکُونُ امام جواد علیه السلام :بدان که از دید خداوند پنهان نیستى ، پس بنگر چگونه اى

 

*****

 

امام جواد علیه السلام : مَنِ انقَطَعَ إلى غَیرِ اللّه ِ وَ کَلَهُ اللّه ُ إلَیهِ ؛ امام جواد علیه السلام :آن که به غیر خداوند روى آورد ، خداوند به همو واگذارش کند

 

*****

 

امام جواد علیه السلام : لاتَکُن وَلِیّا لِلّهِ فِی العَلانِیَةِ ، عَدُوّا لَهُ فِی السِّرِّ ؛ امام جواد علیه السلام :در ظاهر ، دوست خدا و در باطن ، دشمن خدا مباش

 

*****

 

امام جواد علیه السلام : مَن هَجَرَ المُداراةَ قارَبَهُ المَکرُوهُ ؛ امام جواد علیه السلام :آن که سازش و مدارا را ترک کند ، ناگوارى به او روى آورد

 

*****

 

امام جواد علیه السلام : اَلْمُؤمِنُ یَحْتاجُ إلى ثَلاثِ خِصالٍ: تَوْفیقٍ مِنَ اللّه ِ وَواعِظٍ مِنْ نَفْسِهِوَقَبُولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُهُ؛ مؤمن نیازمند سه چیز است: توفیقى از پروردگار، پند دهنده اى از درون خویش وپذیرش از نصیحت کنندگان

 

*****

 

طُولُ التَّسویفِ حَیَرةٌ؛ امروز و فردا کردنِ بسیار ، سرگردانى است

 

*****

 

إظهارُ الشَّیءِ قَبلَ أن یُستَحکَمَ مَفسَدَةٌ لَهُ؛ علنى کردن چیزى ، پیش از آن که استوار شود ، مایه تباهى آن است

 

*****

 

الإمامُ الجوادُ علیه السلام : الفَضائلُ أربَعةُ أجناسٍ :أحَدُها : الحِکمَةُ ، وقِوامُها فی الفِکرَةِ ، والثانی : العِفَّةُ ، وقِوامُها فی الشَّهوَةِ ، والثالثُ : القُوَّةُ ، وقِوامُها فی الغَضَبِ ، والرابِعُ : العَدلُ ، وقِوامُهُ فی اعتِدالِ قُوَى النفسِ . امام جواد علیه السلام : فضیلتها چهار گونه اند: اول، حکمت که جانمایه آن اندیشه است. دوم، عفّت که جانمایه اش شهوت است. سوم، قدرت که جانمایه اش خشم است. چهارم، عدل که قوام آن در اعتدال قواى نفسانى است

 

*****

 

وَ قالَ الْجَوادُ علیه السلام: اَلْمُؤمِنُ یَحْتاجُ اِلى تَوْفیقٍ مِنَ اللّه ِ وَواعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ وَقَبُولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُهُ. امام محمد تقى علیه السلام فرمود: مـؤمن به سه چـیز مـحتاج است: ۱ ـ توفیق الهى، که کارها را بخوبى به پیش ببرد. ۲ ـ واعظ درونى که هرلحظه او را پند و انذار دهد. ۳ ـ پذیرش نصحیت کسى که او را پند مى دهد

 

*****

 

وَ قالَ الْجَوادُ علیه السلام: ثَـلاثٌ یَبْلُغْنَ بِالْعَبْدِ رِضْوانَ اللّه ِ تَعالى: کِثْـرَةُ الاْءسْتِغفـارِ وَلِینُ الْجانِبِ وَکَثْرةُ الصَّدَقَةِ. وَثَـلاثٌ مَنْ کُنَّ فیهِ لَمْ یَنْـدَمْ: تَرْکُ الْعَجَلةِ وَالمْشَوَرَةِ وَالتَّوَکُّلِ عَلىَ اللّه ِ عِنْدَ الْعَزْمِ. امام جواد علیه السلام فرمود: سه چیز است که اگر در کسى باشد سبب خوشنودى خداست: * زیاد استغفار کردن * و همنشینى خوب * زیاد صدقه دادن و سه چیز است که هرکس دارا باشد پشیمان نمى شود : * پرهیز از عجله و شتاب * م در کارها * توکل بر خدا وقتى تصمیم به انجام کارى گرفت

 

*****

 

وَ قالَ الْجَوادُ علیه السلام: لاتُـعاجِلُوا الْأمْرَ قَبْلَ بُـلُوغِهِ فَتَـنْدَمُوا وَلایَطُولَنَّ عَلَیْکُمُ الْأمَدُ فَتَقْسُو قُلُوبُکمْ وَارْحَـمُوا ضُـعَفـاءَکُـمْ وَاطْلُبُوا مِنَ اللّه ِ الرَّحْمَةَ بِالرَّحْمَةِ فیهمْ. امام جواد علیه السلام فرمود: در هیچ کارى قبل از آنکه وقتش برسد عجله نکنید که پشیمان خواهید شد و زمان انجام آن طولانى نشود که سنگدل خواهید شد و به ضعیفان رحم کنید، و با این کار رحمت خدا را به دست آورید (یعنى اگر به افراد ناتوان رحم کردید، خـداوند به شـما رحـم خواهـد کرد)

 

*****

 

وَ قالَ الْجَوادُ علیه السلام: مَنْ شَهِدَ أمْرا فَکَرِهَهُ کانَ کَمَنْ غابَ عَنْهُ ومَنْ غابَ عَنْ اَمرٍ فَرَضِیَهُ کانَ کَمَنْ شَهِدَهُ. امام محمد تقى علیه السلام فرمود: هرکس در کارى شرکت داشته باشد ولى از آن کار ناراضى باشد مثل کسى است که در آن کار دست ندارد، و آن که غایب باشد و راضى، مانند کسى که در آن کار شریک است

 

*****

 

وَ قالَ الْجَوادُ علیه السلام: راکِبُ الشَّهَواتِ لاتُسْتَقالُ لَهُ عَثْرَةٌ. امام جواد علیه السلام فرمود: کسى که بر مرکب شهوت سوار است، هیچ لغزشى، از او بخـشوده نمى شود

 

*****

 

وَ کَتَبَ ابُوجَعفَر الثانى علیه السلام اِلى بَعضِ أولیائِهِ: اَمّا هذِهِ الدُّنیا فَإنّا فیها مُغْتَرِقُونَ وَلکِنْ مَنْ کانَ هَواهُ هَوى صاحِبِهِ ودانَ بِدینِهِ فَهُوَ مَعَهُ حَیْثُ کانَ، وَالاْخِرَةُ هِىَ دارُالقَرارِ. حدیث امام جواد به یکى از دوستان خود نوشت: ما همه در این دنیا با هم آشناییم و با هم زندگى مى کنیم ولى هرکس با دوستش همفکر باشد و از مکتب و مرام او پیروى کند، هرجا برود با اوست و خانه همیشگى، آخرت است.

 

*****

 

وَ قالَ الْجَوادُ علیه السلام: لَوْ سَکَتَ الْجاهِلُ مَا اخْتَلَفَ النّاسُ. امام محمد تقى علیه السلام فرمود: اگر نادان سخن نگوید. مردم اختلاف نمى کنند

 

*****

 

وَ قالَ الْجَوادُ علیه السلام: مَنْ عَمِلَ عَلى غَیْرِ عِلْمٍ ما یُفْسِدُ اَکْثَرَ مِمّا یُصْلِحْ. امام جواد علیه السلام فرمود: هـر کس بـدون آگاهى کـار کـند، بیش از آنکه درست کند، خراب مى کند 

 

*****

گردآوری:

ابوالقاسم کریمی

جمعه - ۱۱ مرداد ۱۳۹۸